Ботагоз / Ботагөз - Сабит Муканов / Сәбит Мұқанов

Поезд тоқтады. Тысқа жұртпен бірге Асқар мен Итбай да шықты. Дала қою тұман. Сонда да түн реңкі бозамық тартқан. Бұл таңның білінуі ме, әлде вокзал маңында жиі жанған электр сәулесінің жарығы ма, оны Асқар айыра алмады. Носильщиктер келіп, қызмет еткісі келгендігін білдіріп еді, ауыр жүктері болмағандықтан, Асқар оларды қабылдамады.

Сапырлысқан көп халыққа, төбесін шынылаған вокзалдың кең үйіне таңдана қараған Асқар, Итбайды залда бір жерге орналастырды да, газетте жазылған хабар бойынша, юбилейге келген өкілдерді қарсы алатын Ішкі Істер министрлігінің комнатасын іздеді.

«Осы бөлмеде» дегенге Асқар кіріп барса, ішін салтанатты жасаулармен безеген кең бөлме екен, төрінде стол сыртында, соғыс генералының формасында, ұзын айыр сақалды біреу отыр, одан басқа: ала жібек шапанды, өзбек тақиялы, ақ сәлделі, шығысша сәнді киінген он шақты адам бар.

Шығыстықтармен генерал сөйлесіп отырғандықтан, Асқар әдеп сақтап, генералға бас изеп қана сәлем берді де, босағадағы орындыққа отыра кетті.

Сөз түрлеріне қарағанда, шығыстықтар – бұхарлықтар екенін байқады Асқар. Олармен сыпайы сөйлескен генералдың өзін елемеуін Асқар ауырлады. Аздан кейін есіктен офицер формалы бір жас жігіт кірді де, автомобиль даярлығын айтты.

– Сіздер гостиницаға барыңыздар,– деді генерал бұхарлықтарға,– сіздерді (офицерді көрсетіп) мына господин бастап апарады.

Бұхарлықтар генералға шығысша қоштасып, офицерге еріп шығып кеткесін, генерал телефонный, трубкасын қолына алып, әлдекіммен болмашы бірдемелерді сөйлесіп отырып алды. Асыққанын кескінінен, қимылынан ұқтырған Асқарға ол, көз қырын бірер рет елеусіз аударды да, қайтып қараған жоқ.

«Мынау қайтеді?» деп ойлаған Асқар шыдамсызданды да, генералдың телефонмен сөйлесіп болуына қарамай орнынан тұрып барып, губернатордан алған мандатын ұсынды. Генерал Асқардың бұл батылдығын ұнатпағандай кескініне тура қарады да, трубканы ілместен, сөйлесіп жатқанына: «Одну минутку» деп, көзін Асқардың қағазына жүгіртіп өтіп, стол үстіндегі бір кнопканы бармағымен басты.

Содан кейін, Асқарға тағы бір қарап қойып, телефонмен сөйлесе бастап еді, бөлмеге біреу кірді. Асқар берген қағазды генерал соған ұсынды.

– Жүріңіз, мұнда!– деді ол Асқардың қағазын оқып шығып.

Генералға ренжіген Асқар, оған қош айтыспастан, шақырған адамға еріп коридорға шығып еді, ол оны тағы бір бөлмеге апарып, даяр бланкіге Асқардың және Итбайдың аты-жөнін жазып қолына берді. Асқар оқып көрсе, «Европейская гостиницаға» түсетін ордер екен. Ордер берген адам Асқарға қай трамваймен қалай барудың жобасын айтты.

Екеуі трамвайға кеп мінді. Сол кезде тұман сұйылып, аспанды иектеген күн көзі көріне бастады.

Тура, кең көшелі, биік, сұлу үйлі қалаға трамвайдың, терезесінен жаутаңдап қараған Асқар мен Итбай сол қалыптарымен кешке шейін жүрер еді, егер «түсер кезде айтарсыз» дегендіктен, праводник «келдік!» демесе,

Олар гостиницаға кіріп, оның қожасына ордерлары мен документтерін берді де, үшінші этажға, аралары шалғай, екі номерге орналасты.

Мұндай әдемі гостиницаға, мұндай әдемі номерге Асқар бұрын түсіп көрген жоқ еді. Асқар ұялса да, ертіп әкелген есікшіден номердің, гостиницаның бар тәртібін сұрап алды.

Асқар таза киімін киіп, «не халде екен» деген оймен өз номерін жауып, Итбайдың номеріне барса, ол жолдан келген кір киімімен, ақ одеял жапқан никель кереуетке қисайып, қалғығалы жатыр екен. Асқарды көріп, Итбай басын көтерді.

Әуелі жуынып, таза киініп, содан кейін мынандай таза төсекке жатудың қажеттігін, гостиницаның, номердің тәртібін айта кеп, Асқар Итбайға былай деді: