Knigionline.co » Казахские книги » Белый дом / Ақ боз үй

Белый дом / Ақ боз үй - Смагул Елубай / Смағұл Елубай

Книга «Белый дом / Ақ боз үй» полная версия читать онлайн бесплатно и без регистрации

Крупнейшее произведение искусства, которое охватывает эпоху сталинских репрессий, застоя, голода – трилогия Смагула Елубая «Белый дом». В произведении просматривается артистизм, художественная структура, присущие автору. Он умело описал положение голодающих, последствия «преувеличения» для страны, разоблачает негативные действия, безнравственность и несправедливость тех, кто правит страной. Произведение охватывает времена Великой Отечественной войны. Вам будут слышны крики и стоны людей, читая роман. В нем и душевная боль голодных детей, и искалеченной старухи, и невинного оскорбленного мужчины…

Белый дом / Ақ боз үй - Смагул Елубай / Смағұл Елубай читать онлайн бесплатно полную версию книги

Екеуінің де көзі түйе өркешіндей үшбүрыштанып аспанға шаншылған құмтөбенің ұшар басында қарауытып тұрған кісі сүлбасыңда. Екеуінде — екі бесатар. Екі сапы пышақ. Болғаны сол. Еңкеңдеп, бүкең-бүкең жортады. Ай тумай тұрып бітіргеңдері — сол қарауыл төбенің иек астына жетті. Басы күрдек үйдей дөңгеленген дүзгеннің тасасында етпеттеп жатыр.

Қарауыл иығында шошайған мылтығы, төбе басында қалқиып әлі тұр. Болмашы қозғалып дүниенің төрт бұрышына сонау биіктен бұрылып қарап қояды.

— Бұл әкеңнің... бүйтіп тұра берсе манайлатпас... — деді Ждақай күйініп.

— ... Күту керек. Әлі уақыт көп таңға шейін, — деп сыбырлады Шеге.

Құмды аймақтың бедері айқындалып қараңғы сұйылып, ұзамай дүниенің бір бұрышында жарты күлше нандай қызарып Ай да туды.

Ждақай Шегені нұқып қалып, иегімен төбе басын нұсқады. Шеге бұта тасасынан ақырын мойнын созып қараса, қарауыл мылтығын құшақтап малдас құрып отырыпты.

— Құдай берді... — деді Ждақай асығыс сыбырлап. — Отырғаны дұрыс болды. "Тынығайын" деді ғой қасқа.

Шеге аспан төріне қарай ысырылған Айға, Ай сәулесі себездеген құм өлкесінің таңғажайып келбетіне карап тамсанды. Түс тәрізді. Жалаң аяқ жүгіргің келеді сол ұлпа құм бетімен. Хансұлу екеуі неге, сөйтіп, осынау Ай астындағы айдаланы кезіп кетпейді?

Қарауылға қарап қойып бұта түбінде бұққан Ждақайдың да іште бұққан өз арманы бар. Ол — Балқия, орта бойлы дембелше келген ақ сарының әдемісі Балқия. Көзі жабайы мысықтың көзіңдей жайнаған сұлу Балқия.

- Ждақай, — деп сыбыр етті Шеге. Қиялға шомып отырған Ждақай селк етті.

— Анау калғып отыр... шамасы.

Ай аспан төріне жуықтаған түн ортасы мезгіл болыпты. Бойды тітіркетіп, селеу басын қозғап түн түкпірінен салқын самал суырылып еседі.

Бұлар төбе басында мойыны салбырап отырған қарауылға біраз тесіле карады. Қарауыл шынында қалғып отырғанға ұқсайды.

Екеуі сәл шегініп төбенің етегіне түсіп бүкендеп айналып жүріп кетті. Бір тәуірі, бүйірлі құмның басындағы кісіге етегі көрінбейді екен. Бұлар құмды ық жағынан айналып өтіп қарауылдың ту желке тұсынан құм төбеге өрмелей бастады. Кесірткедей жер бауырлап жылжиды. Бұл тұстан төбенің батыс ойпаңында Ай сәулесі түсіп тұрған ауқымы тай шаптырымдай алаңда шоғырланған ауыл сұлбасы шалынады. Үйлерін тікпеген екен. Керегеден есекарқа, күрке қалқитқан. Ерттеулі, қаңтарулы аттар тұр.

Еңбектеп, сусыма құмның жотасына да шықты. Алдын ала келісіп алған. Егер қарауыл оянып кеткен жағдайда Ждақай пышақ лақтырады. Тым жақын болса барысша атылып барып Шеге қарауылдың аузын бітеуге тиіс. Қалайда мылтық атпайды.

Қарауыл жас жігіт іспетті. Үстінде — түйе жүн қақпа шекпен. Белінде — жалпақ белдік. Белдікте — оқты қатар. Басыңда — дөңгелек бөрік. Мылтыкқа мандайын сүйеп ұйықтап отыр. Бір нәрсе айтқысы кеп қапталында еңбектеген Ждақай Шегенің құлағына еңкейді.

— Құдай біледі. Мынау Рысбек... — деді Ждақай,

Шегенің құлағына. Шеге ананың түріне жалт қарады.

— Кет әрі... — деді. Көзінде үрей.

"Соның өзі" дегендей Ждақай бас изеді. Екеуі бір ауық арқасы дүңкиіп отырған сұлбаға зәрелері ұшып тосылып қадала қарады.

Шегенің көз алдына Мажанның жылқысын бағатын жетім бала сопақ сары Рысбек кеп тұра қалды. Қара күшке бар, бірақ су жүректеу момын бала еді Рысбек.

Тірі ұстайық... өлтіріп алмайык сорлыны, — деді Шеге алдынан көз айырмай.

— Ұстатса... — деді Ждақай еңбектей түсіп. Енді екеуі де дымдарын шығармай жылжыды. Ұйықтап отырған қарулы Рысбекпен аралық тым жақын қалған еді. Тымық түн ішінен әредікте бұта сатыр-сұтыр ете түседі. Құм тіршілігі белгі беріп қояды. Бұлар ұйықтап отырған Рысбектің қорылын естігенде біріне-бірі қарап бас шайқады. Ұлпа сусыма құмға тіреген қол, тізелері малтығып Рысбектің ту сыртынан таяй берді. Сөйткенше, бұлар күтпеген тосын жәйт болды. Табан астынан жақын селеу арасы дүсірлеп кетті де, қоянның "биқ!", "биқ!" деп шыңғырған үні тымық түнді ап-ащы тіліп өтті.

Перейти
Наш сайт автоматически запоминает страницу, где вы остановились, вы можете продолжить чтение в любой момент
Оставить комментарий