Белый дом / Ақ боз үй - Смагул Елубай / Смағұл Елубай

Жұрт жапа-тармағай қолдарын көтерді. Жалғыз ғана Торқа кемпір қолын көтермей тымырайып түйіліп қалды. Бұқабай Торқа кемпірді иегімен нұсқап Жорға Күреңге:

— Әне бір кісі қолын көтермеді... — деді.

— Жеңеше! Сіз неғып бүйректен сирақ шығарып отырсыз?! Оу, жеңеше!— деп, дауысын әндете созып жымысқы күлді Күрең. Бір адамның бұра тартканына іші қуанып тұрған еді.

Торқа кемпір шолтаң етіп түрегелді. Жұрттың гу-гуі сап тыйылып, бәрі шүйкедей сары кемпірге қадалды.

— Адыра қалсын, қарсымын! Ал түге... — деді Торқа кемпір қолын шолтаң еткізіп.

— Ойбай, жеңешекеу!.. — деп, қиқылдап біраз күлді Жорға Күрең. — Соны енді... ашып айтпайсың ба?..

— ... Не айтатыны бар, жаңағы төрге отыратынның бірі Хансұлу ма?

— Ие, Хансұлу.

— Сәбетски бласт бар ма осы елде, әлде жок па?

— Ойбай, бар!.. "Жоқ" деп кім айтты?

— Әй, сен күлме өйтіп! Сәбетски бласт бар болса, бай-құлақтың қызын жиылыстың төріне шығар деген заң бар ма, сен соны айт! О несі кеп ыржалақтағаны...

Осы жерде Бұқабай манаурап басын көтерді.

— Кім ол Хансұлу деген жолдас? Көрінсін! — деді әдейі танымағансып, танауынан сөйлеп.

Жұрт жапа-тармағай бұрылып кейін қарады. Қыз-келіншектердің ден ортасынца бой жасырып отырган Хансұлу ұяттан қысылып бетінің оты шықты. — Тұр келін! Көрін жұртқа! — деп қалды Шырылдауық Шәріп, астына су шыққандай қыбыжықтап.

Хансұлу ұяла созаландап орнынан түрегелді. Өңінде ұят оты мен кейіс оты қоса шарпысқандай.

Бұқабай жас келіншекке назар ірікті де, жанындағы Жорға Күреңге еңкейді. Жорға Күрең елге қарап:

— Кәне, жаңағы аты аталған жолдастар төрге шығыңдар!

Келін бала, сен де шық! Біз жеке адамдардың емес, көпшіліктің пікіріне құлаймыз! Тәртіп солай! — деді дауысын әдейі саңқылдатып.

Торқа кемпірді жеңіп шыққанына Хансұлу іштей қуанып-ақ кетті. Рұқсат өтінгендей ата-енесіне жәутеңдеп еді, Шәріп елп етіп:

— Бар, қарағым, бар! Көптің қалауы ғой, — деді, Жайбасқан да бас изеп жатыр. Шолпысы күлдіреп-сылдырап Хансұлу төрге қарай ұяла басып келеді. Әсіресе, кілбиіп қараған Бұқабай өкілдің жабысқақ назарынан қашып құтыла алмай келеді. Содан аулағырақ отырайын деп еді, Жорға Күрең қақпакылдап әкеліп дәл соның қасына отырғызды. Қасына сылдырап-күлдіреп келіп кербез сұлу жас келіншек отырғанда ап-ауыр Бұқабай қопаңдап кетті. Дәл, сол бүйіріне сән-салтанатымен, бүлбүл бағымен келіп үжмақ қонғандай жүрегі лүп-лүп соқты. Жас сұлудың хош жұпары танауына ұрып таза мас болуға айналды. Бір сәтке мына дабыра науқан, жиылып отырған елді ұмытып, ойын Хансұлу билеп алды.

— Сөз өкіл жолдас Игенсартовқа беріледі, — дегенде ғана үстіне мұздай су құйып жібергендей тітіркеніп, есін жиды. Түрегелді. Түсіне ызғар жинап, толған жұртқа кілбиіп әукесі салбырап сүзіле қарады.

— Так-так... — деді кібіртіктеп. — Жолдастар, так, кешегі өткен конференциядан сіздер хабардарсыздар. Онда болған әңгіменің шет-жағасын мына ауылнай жолдас, сонсын анау серіктік бастығы Қаспақов Шеге жолдас сіздерге жеткізген шығар. Сондықтан мен сіздерге мәселенің тоқ етерін айтамын. Та-ак, былай. Бұл наукан серьезный науқан. Политический значениесі өте күшті. Бүгін біз атам заманнан еңбекші халықтың қанын сүлікше сорып келген боржойлардың тамырына балта шабамыз. Құлақ контралардың көзін құртамыз. Оларға біз "Давай қомшаңды көтер!" "Тайып тұр, арамыздан. Тәртіп солай!" дейміз. Сөйтіп, ел ішін бай- құлақтан жым-жылас тазартамыз. Түсіндіндер ме?

— Түсіндік! Түсіндік!

— Ол кім сонда боржайымыз?

— Әй, Алла-ай, өзің сақтай гөр! — деген дауыстар естілді.

— Ә, от, мәселе қайда жатыр. "Боржойымыз кім" дедік пе? Бәсе, со боржой кім? — деп ежірейді аңдаған жұртқа қарап Бұқабай. — Оны сіз бен біз табуымыз керек. Тауып тамырына балта шабуымыз керек! От так! Тәртіп солай!

Сол үшін жиналып отырмыз, жолдастар!

— Астапыралла! Құдай зекет!

— Тағы не таптық, Жаратқан!