Белый дом / Ақ боз үй - Смагул Елубай / Смағұл Елубай

— Жарайд... — деді Шеге ішке аттап ене беріп. Оң жақта жалғыз терезе бар екен. Оның өзі торлаулы. Желке тұсынан қарап тұрған Қозбағар сықырлатып ауыр есікті жапты. Жердің астына түскендей ап-ауыр меңіреу тыныштық орнады. Қараңғы бұрышта жатқан адамдар бастарын қалқитты. Ұйқыларын әрең ашып қараңғы түкпірден тесіле қарады. Ін түбінен қараган жыртқыштардай. Денесі түршікті.

Жерге төселген қалың селеу төсек үстінен тізе бүгер орын көздеді. Терезенің алдынан орын сайлап сылқ түсіп отыра кетті. Шөп төсек тысырлады.

— Өй! — деп бір жалпақ бет қара дәл қарсы алдына кеп жүрелей берді. Азуы ақсиып, бітік көзі жұмылып күледі.

Бір кездегі мелиса, соңғылықта өкіл болып кеткен атақты Бұқабай.

— Өй! — деп келсаптай қолымен бұны иықтан дүрс еткізді. — Шеге! Жолдас Қаспақов! Бұнда неғып жүрсің?

Шеге ызалы көкжалдай езу тартып:

— Бұнда неғып жүруші еді? — деді кекесінмен.

— "Асыра сілтеу" ме?

— Жоқ, — деді Шеге. — "Ауыз жаласу".

— "Құлақтың қызын алдың" дейді ғой, баяғы.

— Солай дейді.

Келсаптай алақанымен иықтан дүрс еткізіп тағы періп қалып Бұқабай тіктеліп қарқ-қарқ күлді. Бүкіл семіз денесі де селкілдеп өзімен бірге "күлді". Жалаң етіне сырма күпі киген екен. Қарны жылтырап көрініп тұр.

— Нешауа. Жасыма! — деді Бұкабай еңді сабасына түсіп, Шегені мүсіркегенсіп. — "Нелер келіп, не кетпес ер жігіттің басына". Атасына нәлет, мені де екі-үш күн болды осында тығып койғалы. "Асыра сілтедің" дейді. Бәрі қырт осындағы басшылардың. Біресе, "план давай, план давай!" деді. "Жүз прәсент! Ойбай, жүз прәсент!" деп жанымызды қуырды, Калашников бас болып, Тұра келе шаптық. Қарап жатқан елге қасқырша тидік. Піркәздің аты піркәз. Көнбегенді көндірдік. "Жүз прәсент кәллектип боласың" деп. Надан халық саясатқа түсінді ме? Бытырап қашты. Бірі Иран кетті. Бірі — Ауған кетті. Бірі Қалпаққа қашты. Енді оған кім бинауат? Тағы да Бұқабай бинауат! От кебенемат!

Бұқабай ашудан бұрқ-сарқ қайнап бір орында бәйек таба алмай онды-солды зыр қақты.

— От кебенемат! Қалай да Бұқабай бинауат! Ол бола қоймас. Ерегіскесін мен арызданам!.. Ана жаққа арызданам!!! — деп, Бұқабай бұның алдына кеп шабынып тұра қап, айқайлап аспанға саусағын шошайтты.Сөйлеп тұрған Бұқабай кілт тыйылып Шегеге иек қақты. Терезені нүсқады.

— Әкең келді ғой!

Шеге терезеге бүрылса бөркі жыпырайып әйнектен ішке үңіле қарап әкесі тұр. Шеге бой тіктеп үлгергенше қапалақтап әлдеқайда жүгіріп те кетті. Тірсегі майысып есік алдындағы мелисаға қарай жортақтап барады екен. Аулада бақырауық жарбай тұр, торанғылға байлаулы. Әкесі таңертең іздерінен тура шапқан екен ғой.

Қозбағар есікті ашып Шегені әкесімен кездестіруге сыртқа шығарды. Ымырт үйіріліпті сыртта.

Шәріп байғұс бір күннің ішінде өңі солып, жағы суалып жүдеген баласын көріп, жүрек еті езіліп, құшақтап бауырына басты. Көз жасы бырт-бырт үзілді. Ары қарай еш нәрсе дей алмай теріс айналды.

- Тергеу болады. Сот шешеді... енді қалғанын, — деді Шеге.

— Ал, сүйінші! — деді көкесі. — Келін босанды.

Түгелхан деген бір жаман немелі болдық!

Лып етіп бетіне қаны тепті Шегенің. Екі езуі екі құлағына жетті.

— Басымыз түгел болсын деп атын Түгелхан қойдық.

- Көке,бұлар мені босатпайтын сияқты... Жауапқа Хансұлуды да тартатын сияқты...

Шәріп шошып кетті.

— Көке! — деді, Шеге. — Әке-шешесіне апарып таста Хансұлуды!.. Басқа амал жоқ.

— Ау, ертеңгі сотқа... сонда мен...

— Жоқ, көке! — деді Шеге. — Ауылға қайт!.. Басқа салғанды көрерміз.

Содан, Шәкең бақырауық жарбайдың беліне отырып ауылға қайта шапты.Ертесіне бөпесімен Хансұлуды алып жолға шықты.