Мына жақтан Құмар да өз адамдарымен керілге басқан.

— Сен, шырағым, қиқаңды қой. Мына Қыстаубай қасыңа үш кісі қосып береді. Соларды мінгізіп ал да тезірек жөнел,— дейді тракторшы жігітке. Қарлыққан жіңішке даусы тар өңешінен омырылып шығады.

— Ойбай-ау, ол әлі ремонты бітпеген трактор. Жабық кабинасы да жоқ. Мына боранда.

— Әлгі Жанайдардың отарын қайттік? Одан да көз жазып қалдық қой.

Бұлардың үнін Қасболаттың өктем тарғыл даусы басып кетеді.

— «Жаңа жолды» қайттіңдер? Ал «Киров», «Киров» ше? Хабарсыз жатыр ма әлі. Оған да тезірек адам жіберіңдер. Барысымен маған хабар жеткізіңдер. Түс қайта ауданда боламын.

Трубканы іле берген Қасболат Қаламүш пен Қадыржанға көзі түсіп «мыналар қайдан жүр, жүрістері суыт қой» дегендей оң қабағын көтеріп таңырқай қарады. Қадыржан суықтан тобарсыған ерні қабыспай:

— Қасеке, сәлематсыз ба,— деп езу тартты.

— Иә, озат қойшы, сен мұнда неғып жүрсің?

Қасболат кейіп тұр ма, әлде кекетіп тұр ма Қаламүш ажырата алмады. Енді Құмарлар да осылай бұрылды. Тағы бір жаманатты күтіп едірейе қалды.

— Қоспан!? Енді Қоспанның отары жоғалғаны ма!?— деп Қасболат ыршып түсті.

Қос қолымен столды омырып жіберердей тіреп, барлық пәле содан келгендей қабағының астынан екі көзі Құмарды жеп барады. Шекесіне тағы бір соққы тиіп Құмар да сілейіп қалған. «Рас айтып тұрсыңдар ма? Құрттыңдар ғой мені» дегендей екеуіне жаутаңдап қарай береді.

— Апырай, басқа біреу болса бір сәрі, Қоспанның мұнысы қалай?— деді салы суға кетіп.

Жұрт үндемей қалды. Енді Қасболат та бастапқы ашуынан қайтып, Құмармен бірге қиналғандай.

— Иә-а... Жөн-жосықты білетін тәжірибелі-ақ қойшы еді. Біз өзіне үлкен сенім артып жүрсек...

Бес-алты отарын ықтырып алып, ызасын кімнен қайтаруға білмей тұрған Құмарға Касболаттың сөзі қамшы болды.

— Тіптен бар-ау. Бала емес, шаға емес. Күннің райын байқамай ма?!

Осындай да ақ көздік бола ма екен!

— Түйенің үлкені көпірден таяқ жейді деп. Шынында да Қоспанның мынау ісі...

Қасболат булығып сөзінің аяғын жұтып қойды. Қаламүш мына үп-үлкен екі адамның өздерін қиналтып қойғаны үшін Қоспанға ызаланып, дәрменсіз булығып тұрған кескінін көріп шыдай алмады.

— Сонда немене? Ағам еріккеннен айдап кетіп пе қойларын?!

— Күннің райына қарамағанын айтам да, — деді Құмар қинала шытынап.

— Сонда күннің райына қарағанда қайтеді? Қораның маңын тақырлап болған жоқпыз ба. Үюлі тұрған шөбі болса қойларына күрт-күрт шайнатып үйде отыруды білмеді дейсің бе.

Қасболаттың ноқаттай қара көзі Қаламүшке қадалып, үнсіз бағып тұр.

— Өрекпімей қоя тұршы, шырағым,— деп Құмар кіржің ете қалды.

Қаламүштің екі-үш күннен бері ішінде булығып келген ызасы ағытылып кетті.

— Жоқ, өрекпимін, Құмар аға! Отарға үш жүз қой тағы қостың. Бірақ үш шөмеле шөп берген жоқсың. Әлде біз қардан қатық жасап береміз бе?! Шопандар бригадасын құрыңыз, бәрін өзіміз қамдайтын болайық деп қақсай-қақсай жағымыз талған жоқ па! Малдың барлық өлім-жітімін шопанның мойнына артып қоясыз да қарап отырасыз.

Жан-жақтан суық хабар келіп басы шырдай қатқан Құмардың дауласуға шамасы жоқ:

— Ау, жиналыс емес қой бұл ара, қоя тұршы, шырағым,— деп бас сауғалады.

Кеудесіне ауыр ой кептеліп қалғандай манадан жұмырығымен столды таянып, маңдайынан сүзе қарап тұрған Қасболат басын оқыс көтерді.

— Жә, бос сөзді қоялық.

— Неге бос сөз болады?!—Бір қызып алса бой бермей кететін асау аттай Қаламүш енді тоқтар емес. Қасболаттың өзіне шап берді.— Біз айтсақ ылғи бос сөз болады. Тіпті құлақ аспайсыздар. Шопандар бригадасы бос сөз бе екен. Алдымен неге құрып бермейсіз? Содан кейін айтыңыз, бос сөз бе екен, жоқ па?

— Әй, сен Қасекеңнің бетінен алма. О несі-ай... Бригада, бригада деп қайдағы жоқ нәрсені,—деп Қадыржан араға түсті.

Жылы үйге кіргесін бұ да тірілейін депті. Қаламүш ыза боп кетті.