Буря / Боран - Тахауи Ахтанов

— Немене, кілең бала сияқты босқа даурығасыңдар. Шуды доғарыңдар. Бұл сендерге ойыншық емес. Бұған төзімді, мықты балалар ғана баруы керек. Есенгелді, сен барасың, Жанұзақ, сен...— Зүбайда сегіз баланы саусағы мен нұқып, түгел санап шықты.— Бадақ пен Адамбек, сендер директорды көндіріп рұқсат алып келіңдер. Ал, қалғандарың тез қамданыңдар. Мына боран сендерді күтіп тұрмайды. Біз асханаға барып, жолға азық-түлік дайындап әкелеміз.

— Зүбайда апа, мен де барайыншы. Мен тіптен тоңуды білмеймін ғой,— деп жалынды «Көк қошқар».

— Тәйт әрі! Бұл саған ойыншық деп пе едің. Мұрныңның боғымен бірге қатып қаласың,— деп Қаламүш оны тыйып тастады. Балалар ду күлді.

«Осымен сөз бітті» дегендей Зүбайда қыздарды ертіп шығып кетті.

Қаламүш мектептің директорына өзі барып сөйлесіп, ол біраз қиналса да ақыры рұқсатын алып шықты. Қанша айтқанмен директор сеніңкіремеді ме, қасына интернаттың тәрбиешісін қосып беретін болды. Одан колхоз кеңсесіне келіп, басқармадан көлік сұрады. Қоспанды іздеуге оқушылардың бармақ болғанын естігенде Қасболат бірден қарсы шықты. Қаламүш:

— Егер біреу-міреу үсіп қалса өз басыммен жауап берем,— деді оған.

— Оған сен емес, шырағым,— мына біз жауап береміз ғой,— деп Құмар шыр ете қалды. Бірақ сонда да ар жағы іздеуші табылғанын бөтен көрмеді ме, жалтақтап Қасболатқа қарай берді.

Қаламүш өз жоспарының күйрегелі тұрғанын сезіп қызына кимелей жөнелді.

— Е, оқушылар барса, несі бар. Биыл оқу бітіреді. Күні ертең қойды осылар бақпағанда кім бағады? Түбі өздері илейтін терінің пұшпағы. Үйрене берсін осы бастан.

Осы сөзге үлкен кісінің екеуі де тоқырап қалды.

Қаламүш колхоздың ат қорасына келіп, көлік, шанасын қамдап жатқанда жолға жүретін оқушылар да жиналып қалды. Олардың түрін көріп Қаламүш ақырын ысқырып жіберді. Көбісінің киімі мына боранға төтеп беретінмін. Біреулерінің аяғында ботаника, қайсы біреулерінің мойындары да жалаңаш. Осы кезде азық-түлік арқалап Зүбайда бастаған қыздар да келді.

— Ал, тезірек қозғалмайсыңдар ма,— деді Зүбайда иіріліп тұрған балаларға.

— Түрін көрмейсің бе, мыналардың, клубқа сауық кешіне баратындай,— деді Қаламүш ыза боп.

— Е, несі бар? Тоңбаймыз.

— Мен өзім суыққа мыңқ етпеймін,— деп балалар бұртыңдап қалды.

Зүбайда басындағы түбіт шәлісін шешіп алды да, Жанұзаққа берді.

— Мә, мойныңа ора мынаны. Сендер немене серуенге бара жатырсыңдар ма. Жүріңдер жатақханаға, байпақ та, шархат та— бәрі табылады.

Зүбайда төрт-бес баланы ертіп жүгіре басып кетіп барады. Қаламүш оның ізінен көз алмай іштей сүйсініп көңілімен аялап тұр. Кеше ғана жұрттан, балалардан ұялып Қаламүшке ұрланып қана көз тастайтын Зүбайда енді мұның басына қайғы түскенде балалық ұяттан аттап өтіп, жанын салып жүр.

Төрт бала екі жайпақ шанаға бөлініп мініп, қалған төртеуі атқа қонып колхоз кеңсесінің алдына жиналды. Қыздар аралас бір топ бала шығарып салуға келген. Іштерінде Зүбайда бар. Енді баяғы балалық ұяты қайтып оралып Қаламүшке тілектес ниетпен жаутаңдап алыстан қарайды. Әйтсе де бүгін бір ерекше күн болды. Ортақ қайғы екеуінің арасын бөліп тұрған пердені жыртып, шынайы — жақындығын ашып берді. Артында тілеуін тілеп жан серігі қалып барады. Қаламүш ешкімнен именбей Зүбайданың қасына келіп қолын қысты.

— Уайымдама, Зүбайдаш. Ағамды қайтсек те тауып аламыз.

— Абай болыңдар. Күн райы жаман ғой.

Кеңседен Қасболат пен Құмар шықты. Қасболаттың түріне қарағанда бұл ауылдан жүргелі тұрған сияқты. Машинасына беттей түсті де Қадыржанға бұрылып:

— Балаларға бас-көз бол. Егер біреу-міреуін үсітіп алсаң өзің жауап бересің,— деді.

Айтуын Қадыржанға айтса да көз қиығын атына мінгелі жатқан Қаламүшке тастап қойды.