Робинзон Крузо - Даниэль Дефо

Саяхатшыларым келіп қалар-ау деп елеңдегеніме аптадан асты. Міне, осы уақытта менің өмірімде күтпеген тосын оқиға болды.

Тамылжыған күндердің бірінде таңғы ұйқы құшағында жатқанымда Жұма: “Қожам, Қожам! Олар келе жатыр”, деп айқайлады. Мен атып тұрып, тез-тез киініп алып, қоршаудан секіріп түстім. Қауіп боларын ойламастан бауға жүгіріп келдім (расын айтсам, бауым орманға айналған). Қайталап айтамын, қолыма қару да алмастан, қауіп болады деп еш ойламастан жүгіріп шығып, теңіз үстінде жағаға бес миль қалған жерден үшбұрышты желкенді қайық көргенімде таң қалғанымды көрсеңіз. Ол аралға бет түзеп, желдің ығымен тура тартып келеді, жақындап та қалған екен.

Бұл көрініске куә болған соң, Жұмаға бау ішіне жасырын дедім. Бұл біздің күткендеріміз емес, – жауымыз ба, жанашырымыз ба, – білмедік.

Көзімді анық жеткізу үшін үйден дүрбімді алып шықтым. Баспалдағымды қойып, әдеттегідей төбешіктің басына көтерілдім.

Төбешікке шығар-шықпастан кемені көрдім. Ол аралдың оңтүстік жағалауында, менің үйімнен сегіз мильдей жер шамасында зәкірін түсіріп тұр екен. Бірақ жағалаудан оған дейін бес мильдей жер. Кеме де ағылшындардікі, енді анық көріп тұрмын, қайық та солардікі.

Ағылшын кемесін көріп қалай қуанғаныма куә болсаңыздар – елдестеріммен табысамын деген ойдан кеудемдегі қуанышым тасыды, әр түрлі күдік те болды, бірақ бір тылсым күш мені оларға қарсы қойды. Мені ойға қалдырған нәрсе, ағылшын көпестерінің кемесі бұл араға қандай себеппен келгені: бұл арал кеме жүретін жолдан өте шалғай жатқан жер болатын. Мен бұл кемені жел айдап әкелмегенін де жақсы білемін, өйткені соңғы уақытта ешқандай дауыл көтерілген жоқ. Сонда кеме бұл маңайға қалай келген? Егер бұлар шын мәнінде ағылшындар болса, онда олар жақсы ниетпен келмеген шығар, қарақшылар мен азғындардың тұзағына түскенше, торуылдап жүре тұрайын деп ойладым.

Көңіл бөлерлік еш себебі болмаса да, қауіп боларын алдын ала сезсеңіздер, елемей алаңсыз жүре бермеңіздер дегім келеді. Алдын ала сезу қасиеті бәрімізге тән, ең аңғарымпаз деген адамның өзі бұл сөзімді жоққа шығармайды деп ойлаймын. Рухтардың өзара қарым-қатынасы болатынын дәлелдейтін жұмбақ әлемнің бар екеніне еш күдік келтіре алмаймыз. Біздің игілігіміз үшін тылсым күштердің әсерімен болатын ішкі үніміз қауіп боларынан хабар берсе (жоғары күш, я оған бағынушы күш – бәрібір), оған қалайша құлақ аспаймыз.

Менің басымнан өткен оқиға бұл ойымның дұрыстығын растайды. Егер мен сол кезде ішкі үнге құлақ түрмесем, онда сөзсіз ажал құшар едім, я бұрынғымнан да мүсәпір күйге түсер едім.

Жағаға жақындап қалған қайық тоқтауға қолайлы жер іздеп келеді. Бақытыма қарай, менің қайығым тұрған жерді көрмей, одан жарты мильдей жер алысырақ тоқтады. Бақытыма қарай деп айттым ғой, егер олар менің қайығым тұрған жерге аялдағанда, тура менің үйімнің алдынан шығып, өзімді қуып жіберіп, сабақты инеме дейін тартып алушы еді. Жиекке жеткен соң, қайықтарын орнықтырып, адамдары түсе бастады, мен бәрін анық көріп отырдым. Бұлардың көбі сөзсіз ағылшындар еді, бір-екеуін голландық па деп ем, бірақ олай емес екенін артынан білдім. Бас-аяғы он бір адам, аяқтары тұсауланған үшеуі тұтқын сияқты, жағаға түскен бес-алты адам оларды жұлқылап түсіре бастады. Тұтқындардың біреуі даусын шығарып, бірнәрселер айтып жалбарынып жатыр, сірә, қорыққаннан есі шығып кеткен болуы керек.

Қалған екеуі де қолдарын көкке көтеріп жалынды, бірақ негізінен олар сабырлық кейіп танытты.

Бұл көріністі қалай түсінерімді білмей аң-таң болдым. Бір кезде Жұма өзінің адам баласы ұғып болмайтын ағылшын тілінде: “О, қожам, қараңыз әне, жабайылар сияқты ақ адамдар да адам етін жейді екен”, деді айқайлап. “Сен олар аналарды жейді деген сөзді қайдан шығардың?” дедім. “Әрине, жейді”, деді ол сенімді дауыспен. “Жоқ-жоқ, сен қателесесің, мүмкін, оларды өлтірер, бірақ жемейді” дедім мен.