Робинзон Крузо - Даниэль Дефо

Күндердің бірінде таңертең дауылдың беті әлі қайтпаған алапатты шақта бір теңізші:“Жер!”– деп айқайлады, каютадан атып шығып үлгергенімізше болмады, кеме қайырлап қалды. Кеменің кенет тоқтағандығынан палубаны су басты, біз енді өлім аузындамыз деп, шашыранды су мен көпіршіктерден қашып, жалма-жан кеменің астыңғы жабылатын қабатына тығылдық. Мұндайды басынан кешірмеген адамға біздің халімізді түсінудің өзі ауырлау. Қайда тұрғанымызды, қай жерге жеткенімізді, бұл жердің арал екенін я елсіз мекен екенін аңғара алмадық. Дауыл бәсеңдесе де, құдіреттің күшімен жел басылмаса, кеме қирамай аман тұрады деген үміт бізде болған жоқ. Әрбір сәт сайын өлім күтіп, бірімізге біріміз жалтақтаумен болдық. Жалғыз-ақ жұбанышымыз – кеме бүтін және капитанның “Байқайсыңдар ма, жел бәсеңдейін деді” деген сөзі. Жел бәсеңдегенімен, одан қайыр жоқ, кеме қайырлап құмға батты, оны қозғалтуға күш керек, ондай күш бізде жоқ, енді қалғаны – бас қамы, қайтсек те ажалдан аман қалу. Екі қайығымыз бар еді, біреуі кеменің құйрық жағында ілулі тұратын, дауыл кезінде оны толқын сүйреп теңізге алып кеткен. Екінші қайығымыз орнында, бірақ оны суға қалай түсірмекпіз? Міне, мәселе осында болды. Көп ойлануға уақыт та жоқ, себебі кеменің қирауы мүмкін және

кейбіреулер кеме қирауға жақын тұр дегенді айтты.

Бейберекет аласапыран ойды бастан кешіп тұрғанымызда, капитанның көмекшісі келді де, басқалардың көмегімен қайықты жылжытып суға түсірді; он бір адамбыз, бәріміз де жабыла қайыққа міндік, тағдырымызды бір құдайға аманаттап, тулаған толқынның қойнында қалдық: жел бәсеңдегенімен, жиекке оқтын-оқтын биік және үрейлі толқындар соғып жатты, голландтықтардың “жабайы теңіз” деп атауы тегін емес екен. Жағдай нашарлады, қайықтың мұндай толқынға төтеп бере алмайтынына, өзіміздің суға кететінімізге көзіміз жетті. Желкен көтеруге тағы болмады, себебі көтеретін желкен де жоқ, болған күннің өзінде де одан келер бізге енді еш пайда жоқ еді. Өлім жазасына кесілген адамдай жанұшыра қайықты жиекке қарай жанталаса есіп келеміз. Жиекке жақындағанда тулап соққан толқынның қайықтың күл-талқанын

шығаратынын бәріміз де сезіп келеміз.

Алдымыздағы шыға беріс жағаның батпақ немесе құмдақ екенін, тік жар немесе тегіс екенін білгеніміз жоқ. Қандайда болса бір кішкене шығанаққа немесе бір өзеннің сағасына жетсек, жел басылса, жарды ықтап жағаға жетер едік деп сендік, бірақ көрінген жер бұлардың біреуіне де ұқсамайды, неғұрлым жағаға жақындаған сайын, соғұрлым үрейлі көрінді, қорқыныштылығы теңіз қойнынан да бетер болды.

Кеме шөккен жерден төрт мильдей қашықтаған соң, бұл менің есебім бойынша, қашықтаған соң емес, жел айдап әкеткеннен кейін, биіктігі таудай толқын шыбын жандарыңды алайын дегендей артымыздан қуып жетіп қайыққа соғылды. “Құдай-ай” деуге шамамыз да келген жоқ, қайық төңкеріліп, бәріміз аударылып, бет-бетімізге шашылып, бір-бірімізден ажырап кеттік.

Суға батып бара жатқандағы қысылтаяң сәттегі халімді айтып жеткізу мүмкін емес. Негізі суда жақсы жүзуші едім, бірақ бірден жүзіп кетуге шамам келмей, тұншығып өліп кете жаздадым. Толқын сырғанатып отырып едәуір жер апарып жағаға жақындатып тастады, толқын тарағанша су бетіне шығуға мүмкіндік бермеді, қайта-қайта тұншықтырып, әлсіреп қалдым. Толқын басылған кезде өз-өзіме келгендей болдым. Жанталасқаным сондай, жиекке жақын қалғанымды көрдім де, асау толқын лықсып келіп қайта төбемнен құлағанша, жағаға жету үшін судың астымен балықша жүздім. Бірақ қашып құтыла алмадым, асау толқын қуып жетті, құтылмасыма көзім жеткен соң, демімді ішіме тартып, толқынның ығына қарай жүзе бердім. Менің қатты қорыққаным – арт жағымнан соққан толқын жағаға жақындатып әкелгенімен, екпінімен мені қайта теңізге лақтырмаса игі деп ойладым.