Робинзон Крузо - Даниэль Дефо

Екінші күні құлымды орналастыру жайлы ойладым. Оның өзіне де ыңғайлы етіп орналастыру және өзімді де жайлы сезіну үшін, қорғанымның ішкі және сыртқы қабырғасының арасындағы ашық алаңқай жерге кішкене шатыр тіктім. Менің үңгірімнің сыртқы есігі де осы тұсқа шығушы еді; мен есікті жуан ағаштан жасадым да, ішке қарай ғана ашылатын еттім; ал түнде ілгішпен бекітіп қойып, баспалдақты да өзіме, ішке қарай жиып алдым. Жұма енді ішке ене алмайтын болды. Менің қорғанымның шатыр тігілген ішкі қоршауында аула бар: төбесі жуан-жуан сырғауылмен жабылған, ал сырғауылдың бір ұшы таудың шетіне ілінген, сырғауылдардың үстінен кесе-көлденең жуан-жуан ағаш салып, үстін күріштің сабанымен қалың етіп жапқанмын; төбесіндегі басқышпен түсіп-шығатын ашық жерге ашылып-жабылатын есік жасадым да, есік жабылғанда қатты дауыс беретін болды. Ал түнде

қару-жарақтарымды өзіммен алып жаттым.

Бірақ бұл сақтықтарымның бәрі бекершілік екен: шын берілген, адал да ақ жүрек, қырсықтық пен қыңырлықтан ада, көнбіс те елгезек мұндай құл ешкімде болып көрмеген шығар; ол маған туған әкесіндей қарады. Мен үшін жанын да қиятынына сенімді болдым. Оның маған шексіз берілгендігіне көп істері арқылы куә болдым, – енді одан сақтану, күдіктену артық деп ойладым.

Осының бәрін ой елегінен өткізе отырып, құдіреттің құпия сырлы әмірімен оның жаратқан мақұлықтарының бәрі өздерінің рухани қабілеттерін игі жолға жұмсау мүмкіндігіне ие бола бермейтініне таңырқай көз жеткізесің, бірақ оларға да тап бізге секілді олар сыйға тартылған. Тап біздер секілді оларда да ақыл, бауыр басу сезімі, мейірімділік, достыққа адалдық, әділетсіздікке төзбеу қабілеті, жалпы жақсылықты жасау мен қабылдау үшін қажетті нәрсенің бәрі бар; қашан құдай бұл қабілеттердің орнымен жұмсалуына жағдай туғызса, олар оны тіпті бізден де асып түсетін ынтамен орындайды.

Енді өзімнің жаңа жолдасыма қайтып оралайын. Ол маған қатты ұнайтын, оған енді мен қажетті нәрселердің бәрін үйретуді міндетіме алып, және бастысы, мен сөйлеген кезде түсінуді үйретуді қолға алдым. Ол өте қабілетті, үнемі көңілді жүретін, аса ынталы оқушы болды; ол мені түсінген кезде я кейде ол өз ойын түсіндіргісі келіп, мен оған бар ықыласымды аударғанда сондай қатты қуанатын. Оның қасымда болғаны менің өмірімді жеңілдете түскендей болды. Егер басқа жабайылардан қауіп болмағанда, мен расымен де қалған өмірімді соңына дейін аралда өткізер едім.

Мен Жұманы қорғаныма әкелгенімнің екінші я үшінші күні басыма мынадай ой келді: мен Жұманы адам етін жеуден бас тарттыруым үшін, тағамдардың дәміне үйретіп, түрлі тамақ беруім керек. Бір күні ертеңгісін орманға барамын деп, оны өзіммен бірге ала шықтым. Өз ауламдағы ешкілердің бірін сойып, әкеліп пісіріп жемек ойым болған, бірақ жол бойындағы бір ағаштың түбінен екі лағын ерткен жабайы ешкі көрдім. Тоқта дедім, Жұманы қолынан ұстай қалып, қозғалма деген белгі беріп, көздеп тұрып ешкінің бір лағын атып алдым. Бұрын өзінің жауларын алыстан өлтіргенімді көрген, бірақ бұның қалайша болғанын түсіне алмаған байғұс жабайы қатты таң қалды: ол дір-дір етіп, теңселіп кетті; мен қазір ол есінен танып қала ма деп оладым. Ол мен көздеген лақты көрген жоқ, өзінің қысқа жейдесінің етегін көтеріп, жаралы емеспін бе дегендей денесін ұстап көре бастады. Байғұс мен оны өлтіргім келіп тұр деп ойлаған сияқты, менің алдыма тізерлеп отыра қалып, менің аяғымды сипап, өз тілінде міңгірлеп бір нәрселерді ұзақ айта бастады. Әрине, мен оның бір сөзін де түсінгенім жоқ, бірақ оның мені өлтірме деп жалынып жатқаны түсінікті еді.